Ostatnie tygodnie nie rozpieszczały nas i ptaków, jeżeli chodzi o pogodę. Utrzymujące się wciąż niskie, jak na kwiecień i maj, temperatury oraz ciągłe opady deszczu spowodowały, że ptaki w tym roku nieco później zaczęły zajmować swoje lęgowiska. Miejsca, takie jak Dolina Górnej Narwi, początkowo zapewniły bardzo dobre warunki do gniazdowania, zwłaszcza dla siewek, które ulokowały się na licznych wyniesieniach i grądzikach. Niestety, na początku maja intensywne opady deszczu przyczyniły się do licznych strat lęgów wśród ptaków wodno-błotnych.

W dolinach rzecznych Puszczy Knyszyńskiej, gdzie zasięg oddziaływania cieków na tereny przyległe jest mniejszy, ptaki również przystąpiły do lęgów, jednakże wyniki pierwszych kontroli nie były zadowalające. Głównym czynnikiem powodującym straty w lęgach ptaków siewkowych była nocna aktywność naziemnych drapieżników. Z 12 gniazd odnalezionych na terenie Niecki Gródecko-Michałowskiej, tylko 2 pary czajek wyprowadziły młode, w przypadku rycyków straty były całkowite.

W odpowiedzi na powtarzające się co roku tego rodzaju obserwacje, w ramach projektu Czynna ochrona dubelta na terenie torfowisk i dolin rzecznych w obszarze specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Puszcza Knyszyńska (PLB200003), zaplanowaliśmy ograniczenie presji drapieżników naziemnych na ptaki i ich lęgi. W jednej z ważniejszych ostoi siewek, na terenie Niecki Gródecko-Michałowskiej, zaprojektowaliśmy i zbudowaliśmy elektryczne ogrodzenie zabezpieczające przed lisami czy borsukami ok. 34 ha łąk.

Jednocześnie prowadzimy monitoring polegający na wyszukiwaniu gniazd ptaków siewkowych i ocenie ich sukcesu gniazdowego. Zakupione w ramach projektu niewielkie urządzenia – loggery temperaturowe, umożliwiają automatyczną, nieinwazyjną rejestrację zmian temperatury w gniazdach. Ich zastosowanie pozwala określić dokładną datę i godzinę straty lęgu (trwały spadek temperatury), z czego możemy wnioskować, jakie drapieżniki były za te straty odpowiedzialne. Dzięki loggerom temperaturowym możemy też poznać schemat wysiadywania. Ocena przydatności grodzenia w ochronie ptaków siewkowych przed drapieżnikami naziemnymi będzie dokonana na podstawie różnicy sukcesu gniazdowego zanotowanymi pomiędzy badanymi powierzchniami, z zabezpieczeniem oraz bez niego.

Wykres zmian temperatury w gnieździe rycyka. Zaznaczono moment przerwania wysiadywania spowodowany utratą lęgu. Drapieżnik o aktywności nocnej, prawdopodobnie lis lub borsuk, ryc. Michał Korniluk.

W kolejnych relacjach będziemy informować m. in. o efektach działania wybudowanego ogrodzenia i o liczebności ptaków siewkowych na terenie Puszczy Knyszyńskiej.