W tym roku mieliśmy przyjemność wystąpić w niedzielę 31 stycznia 2016 r. ze stoiskiem promującym projekty PTOP na Wydziale Biologii UW w Warszawie, na zorganizowanych przez Centrum Ochrony Mokradeł i Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego obchodach Światowego Dnia Mokradeł. W tym roku minęło 45 lat od podpisania 2 lutego 1971 roku Konwencji o Ochronie Obszarów Wodno-Błotnych tzw. konwencji ramsarskiej. Zasadniczym celem obchodów Dnia Mokradeł jest podnoszenie świadomości społecznej w zakresie roli ekologicznej i gospodarczej obszarów wodno-błotnych. Hasło na rok 2016 to Wetlands for Our Future (ze sloganem: Sustainable Livelihoods, w Polsce: Mokradła w zrównoważonym rozwoju).
Mokradła należą do najbardziej zagrożonych ekosystemów na świecie. Oszacowano, że w ciągu ostatnich 200 lat na kuli ziemskiej ubyło około 16% ich powierzchni, natomiast w samej Europie zanikło ponad 15 mln ha bagien i podmokłych łąk. W roku 1946 tereny torfowiskowe i bagienne stanowiły 5,1 % powierzchni kraju, a w roku 1990 już tylko 2,2 %. Według prognoz na rok 2030, ekosystemy podmokłe będą zajmowały 1,0 - 2,0 % powierzchni kraju.
Utrata mokradeł jest jednoznaczna z zanikaniem dogodnych siedlisk dla żerowania i rozrodu ptaków wodno-błotnych. Najnowsza ocena liczebności populacji ptaków lęgowych w Polsce wskazuje na bardzo wyraźny spadek liczebności prawie wszystkich gatunków łąkowych siewkowców. Biegus zmienny przestał gniazdować w kraju, a batalion, rycyk, krwawodziób oraz kulik wielki drastycznie obniżyły swoją liczebność, negatywny trend dotyczy także najliczniejszego krajowego siewkowca – czajki. Obserwowane niekorzystne trendy są powodem, aby zwrócić szczególną uwagę na znaczenie obszarów wodno-błotnych w przyrodzie, a sam Światowy Dzień Mokradeł stanowi idealną okazję do przypomnienia lub uświadomienia roli mokradeł.
W naszej działalności dużą uwagę poświęcamy działaniom na rzecz poprawy stosunków wodnych, niezwykle istotnych dla zachowania wielu cennych gatunków ptaków. Tylko w ciągu ostatnich 5 lat wykonaliśmy blisko 300 budowli piętrzących i zasypaliśmy już kilometry rowów melioracyjnych. Na stoisku opowiadaliśmy o naszych projektach dotyczących ochrony torfowisk, żółwia błotnego, renaturalizacji Narwi i Narewki, ale przede wszystkim o realizowanym obecnie projekcie ochrony dubelta, nielicznego i zagrożonego gatunku związanego z obszarami bagiennymi.
Dziękujemy organizatorom za zaproszenie i możliwość zaprezentowania naszych projektów.
Materiały źródłowe:
Banaszuk P., Kamocki A.,2014. Monografia rezerwatu przyrody Gorbacz. PTOP, Białowieża.
Chodkiewicz T., Kuczyński L., Sikora A., Chylarecki P., Neubauer G., Ławicki Ł., Stawarczyk T. 2015. Ocena liczebności populacji ptaków lęgowych w Polsce w latach 2008–2012. Ornis Polonica 56: 149–189.
